Pierwsza misja pokojowa Policji Polskiej 1992 – 1993

30 marca 2020

Polska Policja uczestniczy w misjach pokojowych Narodów Zjednoczonych od 27 marca 1992 roku.

Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych utworzył polską grupę policyjną w Siłach Ochronnych Organizacji Narodów Zjednoczonych w byłej Jugosławii (UNPROFOR), w ramach którego służbę pełniło 30 polskich policjantów.
Wypełniali zadania w zakresie:
– obserwacji oraz inspekcji,
– przestrzegania praw człowieka,
– pomocy instytucjom międzynarodowym w dystrybucji pomocy humanitarnej.

United Nations Protection Force – UNPROFOR (Siły Ochronne ONZ)

Rada Bezpieczeństwa ONZ rezolucją S/RES/743 ustanowiła od lutego 1992 roku siły ochronne UNPROFOR na wstępny okres 12 miesięcy. Siły pokojowe utworzono w celu zapobieżenia eskalacji konfliktu, jaki ogarnął terytorium byłej Jugosławii w 1991 r. UNPROFOR początkowo miał działać w Chorwacji w celu załagodzenia sporu i stworzenia warunków do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa koniecznych do rozpoczęcia rozmów nad rozwiązaniem kryzysu. Mandat UNPROFOR upoważniał go do utrzymywania kontroli nad trzema „strefami ochronnymi ONZ” w Chorwacji wolnymi od zbrojnych ataków i niepokojów. W 1992 r. mandat UNPROFOR powiększono o monitorowanie innych terytoriów (tzw. różowe strefy), pełnienie funkcji granicznych, kontrolę przepływu ludności w strefach, nadzór nad demilitaryzacją Półwyspu Prevlaka i kontrolę tamy Peruca. W toku działań doszły obowiązki wprowadzenia w życie porozumienia rozejmowego zawartego w marcu 1994 r. miedzy rządem Chorwacji a społecznością Serbów.

Po rozszerzeniu konfliktu na Bośnię i Hercegowinę w czerwcu 1992 mandat sił został rozszerzony, a ich kontyngent zwiększony. Od tej pory zadaniem UNPROFOR było także m.in. zapewnienie bezpieczeństwa lotniska w Sarajewie i pomoc w niesieniu pomocy humanitarnej. Wokół pięciu miast bośniackich ustanowiono strefy bezpieczeństwa ONZ pod nadzorem sił pokojowych, wprowadzono strefę zakazu lotów, ochraniano konwoje z pomocą humanitarną. UNPROFOR wspierał także działalność Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców.

Siły Ochronne ONZ miały prawo używać siły jedynie w samoobronie i w odpowiedzi na ataki na strefy bezpieczeństwa. Współpracowały z siłami NATO w zakresie działań powietrznych. UNPROFOR sprawował nadzór nad wprowadzeniem porozumienia o zawieszeniu broni pomiędzy rządem Bośni i siłami bośniackich Chorwatów w lutym 1994 r. Monitorował także ustalenia o zawieszeniu broni negocjowane przez rząd Bośni i siły bośniackich Serbów, które weszły w życie 1 stycznia 1995 r. Siły UNPROFOR zostały również rozmieszczone na terytorium byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w grudniu 1992 r. w celu zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa.

31 marca 1995 r. Rada Bezpieczeństwa postanowiła przekształcić UNPROFOR w 3 oddzielne, ale pozostające w łączności misje: UNPREDEP w Macedonii, UNCRO w Chorwacji, UNMIBH w Bośni i Hercegowinie.

Materiał źródłowy UNIC – Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie